Budowanie zespołu, współpraca i efektywna komunikacja

I. ZESPÓŁ A JEDNOSTKA – KOMUNIKACJA W ZESPOLE RÓŻNORODNYM

• Co to jest zespół, rodzaje zespołów.
• Cechy wzorcowego zespołu.
• Etapy organizacji zespołu – omówienie faz formowania się grupy – odniesienie do zespołów uczestników.
• Procesy zachodzące na poszczególnych etapach i ich wpływ na relacje.
• Rola i znaczenie jednostki w grupie.
• Narzędzia usprawniające komunikację między jednostką a pozostałymi członkami zespołu.

Celem modułu jest uświadomienie uczestnikom roli i znaczenia współpracy w zespole oraz korzyści wynikających z dzielenia się wiedzą. Różnice między ludźmi i różne role odgrywane przez członków zespołu stanowią wartość, z której należy czerpać korzyści. To jak kształtują się zespoły ma ogromny wpływ na to, w jaki sposób się komunikujemy i odwrotnie. Poznamy zatem narzędzia pozwalające usprawnić te procesy. Temu właśnie jest poświęcony moduł pierwszy.

II. STYLE ZACHOWAŃ - ŚWIADOMOŚĆ WŁASNEGO STYLU KOMUNIKACJI Z POZOSTAŁYMI CZŁONKAMI ZESPOŁU

• Rutyna i stereotypy w procesie komunikacji.
• Podstawowe błędy i sposoby narzędziowe na ich unikanie.
• Style zachowań w zespole.
• Różnice w pracy zespołowej w zależności od preferowanego stylu zachowań – mechanizm poprawnej komunikacji wynikający z umiejętnego stosowania narzędzi.
• Jak się efektywnie komunikować?
• Specyfika komunikacji i działań danego stylu - właściwy przekaz i odbiór informacji.
• Komunikat nadany a odebrany.
• Jakie zadania preferują członkowie naszego zespołu - analiza i wnioski.

Moduł pozwalający się zrozumieć i zaakceptować. Jednocześnie pokazujemy uczestnikom co należy zrobić, by efektywnie się ze sobą komunikować, mimo różnic lub właśnie dzięki nim. Narzędzie dane uczestnikom pozwala uczyć tolerancji i wzajemnej akceptacji.

III. WŁAŚCIWA KOMUNIKACJA WSPIERAJĄCA WSPÓŁPRACĘ I PROWADZĄCA DO WZROSTU EFEKTYWNOŚCI ZESPOŁU

• Błędy w komunikacji międzyzespołowej.
• Sposoby porozumiewania się między ludźmi.
• Zasady komunikacji – SPM – okazywanie szacunku i dbanie o właściwe relacje.
• Znaczenie udzielania informacji zwrotnej w komunikacji międzyzespołowej.
• Znaczenie wzajemnego wsparcia i korzystania z własnych doświadczeń związanych z różnorodnością pracy i celami zawodowymi.
• Budowanie poczucia wspólnoty grupowej.
• Kształtowanie pozytywnych interakcji grupowych.

Ta część szkolenia stanowi podsumowanie wiedzy i utrwalenie umiejętności w obszarze komunikacji międzyzespołowej. Zwrócimy szczególną uwagę na jakość informacji zwrotnej i na jej znaczenie w kształtowaniu relacji międzyludzkich.

IV. ROZWIJANIE UMIEJĘTNOŚCI WSPÓŁPRACY W ZESPOLE

• Grupa ludzi a Zespół. Budowanie poczucia wspólnoty grupowej.
• Zwiększanie uczucia solidarności, uświadomienie własnego wkładu w rozwój i funkcjonowanie zespołów.
• Stworzenie okazji do wglądu w problemy zespołu, pobudzanie motywacji do działań integracyjnych.
• Korzyści wynikające z pracy w zespole różnorodnym.
• Budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa.
• Kształtowanie pozytywnych interakcji grupowych.
• Idea Killers – czyli kilka słów o tym jak współpracę i zaangażowanie skutecznie osłabić.

Moduł budujący świadomość ważności współpracy między ludźmi w organizacjach. Efekt synergii zespołowej zostanie ukazany w ćwiczeniach o charakterze procesu grupowego. Zbudujemy również poczucie wspólnoty w odróżnieniu od pojawiającego się zjawiska Idea Killers.

V. REGUŁY EFEKTYWNEJ PRACY W ZESPOLE

• Procesy i interakcje w zespole.
• Metaplan – metoda stanowiąca diagnozę sytuacji.
• Metody uzyskiwania efektu synergii i wyzwalania umysłu zbiorowego.
• Współdziałanie w sytuacjach zadaniowych.
• Siatka celów jako narzędzie coachingowe.

VI. SYTUACJE KONFLIKTOWE W ZESPOLE. ROLA CZŁONKÓW ZESPOŁU W ROZWIĄZYWANIU TRUDNYCH SYTUACJI

W życiu każdego zespołu zdarzają się trudne sytuacje. Konflikt jest wspólnym problemem jego uczestników. Tradycyjne postrzeganie konfliktu polegało na traktowaniu go jako zjawiska tylko i wyłącznie negatywnego. Źródła upatrywano w błędach zarządzania, nieumiejętności uświadomienia celu i wspólnych interesów. Pogląd ten jednak ewaluował. Stwierdzono, że konflikty w organizacjach są nieuniknione, a czasami nawet niezbędne. W module tym uczestnicy na bazie gier i casy study będą przyglądać się zjawisku konfliktu, a w symulowanych sytuacjach w nim bezpośrednio uczestniczyć. Na bazie tych doświadczeń wypracowana zostanie metodologia zarządzania konfliktem i narzędzi jego konstruktywnego rozwiązania.

• Dlaczego dochodzi do konfliktów? Czy konflikt zawsze jest zjawiskiem negatywnym?
• Dylemat więźnia – gra / symulacja:
  • Sposoby diagnozowania sytuacji konfliktowych.
  • Test autodiagnostyczny „Zarządzanie sytuacją konfliktową”.
  • Strategie i metody rozwiązywania konfliktów.
• Konstruktywne radzenie sobie z sytuacją konfliktu. Jak wykorzystać pozytywne i negatywne efekty konfliktów w zespole?
• Efektywne zachowania członków zespołu w sytuacjach konfliktowych:
  • Narzędzia i techniki wywierania wpływu w trudnych, konfliktowych sytuacjach.
  • Techniki przeciwdziałania presji, manipulacji i agresji.
• Komunikacja w sytuacjach konfliktowych.
• Style zachowań i postawy w konflikcie – strategie wyboru.
• Asertywna komunikacja – obrona swoich racji, poglądów, a wybór racji korzystniejszych z punktu widzenia zespołu lub organizacji.
• Wykorzystanie narzędzi komunikacji wewnętrznej w zarządzaniu konfliktami.
• Współpraca czy rywalizacja? Ćwiczenia aktywizujące oparte na dylemacie więźnia.
• Analiza własnego stylu reagowania w sytuacji konfliktu.
• Konstruktywne sposoby radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych.

VII. KTO NAPRAWDĘ TU RZĄDZI? NIEFORMALNE ROLE GRUPOWE i STRUKTURY W ZESPOLE

• Diagnozowanie i użyteczność różnych ról grupowych.
• Jak możesz wykorzystać różne role osób w zespole do dobrej w nim współpracy?
• Formowanie się koalicji w twoim zespole.
• Charakter kultury organizacyjnej a przyjmowane sposoby współpracy w zespole.

VIII. DIAGNOZA TWOJEGO ZESPOŁU – COACHING GRUPOWY Z UCZESTNIKAMI

• Faza rozwoju twojego zespołu.
• Twoje reakcje na to co dzieje się w zespole.
• Co możesz zrobić aby wspierać efektywność działań swojego zespołu?
• Diagnoza interakcji w zespole.
• Jak zrozumieć swój zespół i to co się w nim dzieje?
• Czego potrzebują ludzie aby efektywnie działać?
• Warunki efektywności zespołu PERFORM.

IX. KOMUNIKACJA WEWNĘTRZNA W ZESPOLE

• Wprowadzenie do komunikacji organizacyjnej.
• Komunikacja wewnętrzna jako kluczowy element kultury organizacyjnej, budowanie fundamentów organizacji uczącej się, w której przepływ informacji jest warunkiem szybkiego rozwoju.
• Rozwijanie indywidualnych kompetencji komunikacyjnych – znaczenie inteligencji emocjonalnej.
• Znaczenie relacji między współpracownikami dla budowania sprawnego systemu komunikacji wewnętrznej.

X. KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA JAKO PODSTAWA KSZTAŁTOWANIA DOBREJ KOMUNIKACJI WEWNĄTRZ ZESPOŁU

• Poziomy i zakresy komunikacji.
• Modele procesu komunikowania się – wybrane modele i ich charakterystyka.
• Kanały komunikacji i ich znaczenie w odbiorze informacji.
• Budowanie wiarygodności rozmówców poprzez spójność komunikatów werbalnych i niewerbalnych.
• Tworzenie sieci komunikacyjnych adekwatnych do rodzaju zadania – ćwiczenia praktyczne.
• Diagnoza i eliminowanie barier komunikacji towarzyszących komunikacji pionowej i poziomej.

XI. ZARZĄDZANIE PRZEPŁYWEM INFORMACJI W ZESPOLE

• Kanały komunikacji – koszty i skuteczność.
• Strategie doboru celu, metody, struktury i sprzężenia zwrotnego adekwatnego do rodzaju danej sytuacji.
• Czynniki, które wpływają na skuteczność komunikowania się w zespole.
• Podział informacji na adresowaną i dostępną oraz stworzenie systemu rangowania informacji w zespole.
• Optymalizowanie ilości, rodzaju i formy wykorzystywanych w zespole dokumentów, informacji.

XII. ISTOTA I ZNACZENIE TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW W ZESPOLE

• Pojęcie myślenia twórczego oraz twórczego rozwiązywania problemów:
  • Problemy zamknięte i problemy otwarte - zadania wstępne, których celem jest ukazanie uczestnikom różnicy pomiędzy problemami konwergencyjnymi (zamkniętymi), a problemami dywergencyjnymi (otwartymi).
  • Na czym polega sztuka bycia kreatywnym i tworzenia nowatorskich rozwiązań.
  • Kreatywność jako cecha osobowa oraz kreatywność, jako proces grupowy.
  • Myślenie kreatywne, a innowacyjność.
• Fazy Kreatywnego Rozwiązywania Problemów - prezentacja schematu rozwiązywania problemów oraz omówienie jego etapów z wykorzystaniem przykładów problemów: finding, solving i evaluating.
• Niezbędne zdolności w fazie generowania pomysłów:
  • Płynność myślenia.
  • Giętkość myślenia.
  • Oryginalność myślenia.
  • Wrażliwość na problem.
• Czym jest proces Looping"u?
• Bariery w myśleniu kreatywnym.
• Zjawisko Idea Killers w miejscu pracy - na tym poziomie uczestnicy poznają przeszkody określane jako „Mordercy pomysłów", a także ich destrukcyjny charakter:
  • Ćwiczenie „Rebusy kreatywności”.
  • Zadanie indywidualne o nazwie „Idea Killers w miejscu pracy", trakcie którego uczestnicy wypełniają listę zdań antytwórczych, a następnie rozwiązują problem aluzyjności powiedzeń – zawalidróg.

XIII. STRATEGIA NIETYPOWYCH POWIĄZAŃ (TWÓRCZEGO KOMBINOWANIA) – METODY INDYWIDUALNEJ PRACY KREATYWNEJ W ZESPOLE

• Przedstawienie istoty strategii, która przejawia się w łączeniu odległych skojarzeń w celu stworzenia rozwiązań wychodzących poza rutynę i przyjęte od dawna schematy.
• Łańcuch i gwiazda skojarzeń - uczestnicy poznają dwa główne typy operacji skojarzeniowych, a także technikę Cluster, która łączy zalety gwiazdy i łańcucha skojarzeń. Wykonują również zadanie praktyczne.
• Techniki „Random Word" i „Random Picture" jako sposoby odzyskiwania nowatorskiego wglądu w istotę problemu, poszukiwania odległych skojarzeń i przeciwdziałania zanikowi weny twórczej.
• Sieć poszukiwań - metoda wykorzystująca procesy kojarzeniowe do poszukiwania wielu przydatnych rozwiązań problemów projektanckich. Zorganizowanie pracy zespołowej mającej na celu łączenie różnych skojarzeń dla wygenerowania dużej liczby konkretnych pomysłów, mających szanse natychmiastowego zastosowania w praktyce:
  • Strategie pobudzające myślenie kreatywne – ćwiczenia m.in.:
    • strategia łączenia
    • strategia czujności i kruszenia
  • Techniki myślenia kreatywnego i tworzenia nowych rozwiązań – ćwiczenia m.in.:
    • odmienne punkty widzenia
    • technika wymuszania połączeń

XIV. STRATEGIA ODROCZONEGO WARTOŚCIOWANIA W ZESPOLE

• Przedstawienie istoty strategii polegającej na oddzieleniu w pracy grupowej etapu generowania pomysłów od etapu ich ewaluacji, a także odroczeniu krytyki na czas wymyślania. Wprowadzenie.
• Koszyk pomysłów - konkretne zadanie do rozwiązania z zastosowaniem tej techniki.
• Zestawienie zasady odroczonego wartościowania z klasycznymi regułami „burzy mózgów" - model Osborna. Uczestnicy biorą udział w krótkiej sesji pomysłowości przeprowadzonej według czterech reguł burzy mózgów.
• Ćwiczenie zespołowe, w czasie którego uczestnicy rozwiązują praktyczny problem, stosując pisemną odmianę metody „burzy mózgów". Przedstawienie kategorii „paradoksalnej burzy mózgów", jako antidotum na sztywność myślenia, ojcowski afekt i fiksację funkcjonalną oraz zapoznanie z zasadami nowego typu „burzy mózgów", wykorzystującej paradoks, negację i inwersję znaczeń.
• Omówienie Metody Walta Disneya - pomnik Mickiewicza.
• Metoda Mataplanu - uczestnicy poznają zasady metody Metaplanu, łączącej rozpoznanie sytuacji problemowej i jej przyczyn z poszukiwaniem najlepszych rozwiązań, a także dowiedzą się o jej przydatności w sytuacji braku zaufania i umiejętności asertywnego krytykowania cudzych pomysłów.
• Metoda sześciu myślowych kapeluszy (Edward de Bono) – ćwiczenie.
• Metoda „Muzealna” – rozwiązywanie zagadnienia zgłoszonego przez uczestników.
• ZWI – rozwiązywanie zagadnienia zgłoszonego przez uczestników.